Bệnh hại lúa do vi khuẩn gây ra xuất hiện ngày càng nhiều, mức độ gây hại tăng lên qua từng năm.
Những bệnh do vi khuẩn gây hại trên lúa nhiều và mức độ gây hại ngày một nghiêm trọng là: thối bẹ – thối gốc, cháy bìa lá, lép vàng – lép đen, ….
Tên thường gọi: Bệnh bạc lá, cháy bìa lá
Nguyên nhân gây bệnh:
Do vi khuẩn Xanthomonas 0ryzae pv. Oryzae gây ra.
Vi khuẩn phát triển trong phạm vi pH từ 4 – 8,8. Nhiệt độ tối thích là 28-30oC.
Bệnh sẽ phát triển nặng trên các ruộng cấy, sạ dày, bón thừa phân đạm hay trên các chân đất ngập nước liên tục, đất phèn, ngộ độc acid hữu cơ. Vụ đông xuân có gió nhiều và thời tiết mát mẻ nên rất thuận lợi cho bệnh vàng này phát sinh phát triển và lây lan trên ruộng lúa. Bệnh thường phát sinh sớm từ trung tuần tháng 8 ngay lúc lúa đang đẻ nhánh và tiếp tục phát triển mạnh vào những thời kỳ làm đòng, trổ đến chín.
Triệu chứng:
Vi khuẩn xâm nhập qua thủy khổng, lỗ khí ở trên mút lá, mép lá và đặc biệt qua vết thương xây xát trên lá. Khi đã tiếp xúc với bề mặt lá, vi khuẩn có màng ướt nên dễ dàng di động qua vết thương, tiến vào bên trong các lỗ khí mà sinh sản nhân lên.
Vết bệnh tạo thành các sọc như giọt dầu từ mép lá gần đỉnh và phát triển dần theo cả chiếu dài và chiều rộng tạo thành một vết cháy ở mép và đỉnh lá.
Vết bệnh có màu vàng xám nhạt, giữa vết cháy và phần xanh còn lại của lá có ranh giới rõ ràng bởi một đường nâu sẫm, vết bệnh có thể lan rộng làm cả phiến lá khô bạc trắng. Vào sáng sớm khi còn ướt sương hoặc ngày mưa dầm ẩm ướt trên vết bệnh sinh những giọt keo màu vàng hoặc khô lại thành hạt nhỏ như trứng cá.
Bệnh phát triển nặng có thể làm toàn bộ lá, kể cả lá đòng bị khô rạc nhanh chóng trước khi lúa chín, làm hạt kém mẩy và vỏ trấu bị đen.
Hậu quả:
Bệnh cháy bìa lá nếu không được phát hiện sớm sẽ trở thành dịch bệnh. Điều này tác động trực tiếp đến kết quả của cả vụ mùa.
Dịch hại nghiêm trọng, làm giảm khả năng quang hợp, hạt bị lem lép, lúa không tổng hợp được các chất khiến lúa kém phát triển làm ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và chất lượng lúa.
Bệnh nặng có thể khiến lúa chết trước khi trổ đòng.
Ruộng bị nhiễm bệnh khiến thất thu lên đến 65% năng suất.
Biện pháp phòng trị bệnh:
Phòng bệnh:
Chọn giống sạch và kháng bệnh, có bộ lá dày, xử lý hạt giống trước khi ngâm ủ, gieo sạ.
Tăng cường bón phân hữu cơ, không bón quá nhiều phân đạm và không bón thúc muộn. Bón đủ lân, kali.
Chọn mùa vụ thích hợp, nên làm đất và khử trùng đất kỹ, nếu có điều kiện nên luân canh với các cây trồng khác không phải là đối tượng lan truyền bệnh.
Trị bệnh:
Thăm đồng thường xuyên, khi bệnh mới xuất hiện thì rút nước ra và tiến hành rải vôi với liều lượng 10 – 20kg/1.000m2.
Xử lý bằng thuốc hóa học có các hoạt chất như: Kasugamycin, Strepthomycin, Copper Oxychloride,… ( Khuyến cáo: Thuốc BVTV hóa học có thể gây độc hại tới con người, tồn dư hóa chất trong nông sản. Cần cẩn trọng khi sử dụng và đảm bảo thời gian cách ly theo đúng quy định.)
Xử lý bằng biện pháp sinh học an toàn:
Bệnh Cháy bìa lá do vi khuẩn gây hại, sử dụng sản phẩm chứa gốc đồng là giải pháp hiệu quả, an toàn trong phòng trừ bệnh hại. Đồng nano với công nghệ nano, sản phẩm giúp cô lập, ngăn chặn sự phát triển của bệnh hại bằng cách xâm nhập vào tế bào vi khuẩn và phá vỡ cấu trúc tế bào vi khuẩn. Sản phẩm không gây nóng lá, lem lép hạt. Có thể sử dụng Đồng nano để phòng trừ các bệnh khác do vi khuẩn gây hại trên lúa như: Lem lép hạt, đạo ôn, đốm sọc,…
Một số phân bón lá hữu cơ như Siêu trổ nhanh, Vô gạo nhanh hỗ trợ giúp cây chống chịu bệnh hại, nuôi dưỡng hạt chắc đẹp bà con có thể tham khảo bổ sung cho lúa.
Chế phẩm sinh học là giải pháp tối ưu trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp, sử dụng an toàn, hiệu quả, phù hợp với canh tác nông nghiệp bền vững.
